اینکوترم CIP چیست و چه مزایایی در حمل و نقل بین المللی محموله ها دارد؟

اینکوترم ها نقش بسیار مهمی در تجارت بین الملل دارند، چرا که تعهدات، وظایف و مسئولیت های طرفین قرارداد را مطابق با استانداردهای بین المللی مشخص کرده و ارتباط بین تجار سرتاسر جهان را تسهیل می کنند.

یکی از اینکوترم های تاثیرگذار در زمینه تجارت بین الملل، اینکوترم CIP (Carriage and Insurance Paid to) است که کارشناسان ما در گروه تجاری ققنوس خرید، به تفصیل در این مقاله به بیان ویژگی ها، مزایا، معایب و نحوه عملکرد آن در حمل و نقل بین الملل خواهند پرداخت.

اینکوترم CIP چیست؟

اینکوترم CIP (Carriage and Insurance Paid to)، یک اصطلاح در عرصه تجارت بین المللی است که بیان می کند، در امر حمل و نقل محموله در سطح جهانی، فروشنده مسئول پرداخت هزینه های حمل و نقل، انجام تشریفات مربوطه و تضمین پوشش بیمه محموله تا رسیدن آن به مقصد مشخص شده خواهد بود.

اگرچه در این نوع اینکوترم، مسئولیت سازماندهی حمل و نقل و پرداخت هزینه های مربوطه بر عهده فروشنده است ولی پس از تحویل محموله در محل تعیین شده به شخص خریدار و یا نماینده حمل و نقل قانونی وی، تمامی مسئولیت ها و ریسک های احتمالی مربوط به امنیت و حمل و نقل محموله، به خریدار منتقل می شود و خریدار هیچ مسئولیتی در قبال محموله نخواهد داشت.

اینکوترم CIP، یکی از 11 اینکوترم ایجاد شده توسط اتاق بازرگانی بین الملل می باشد که می تواند برای هر نوع محموله و یا هر روش حمل و نقل بین المللی اعم از جاده ای، هوایی، دریایی، ریلی و یا ترکیبی از آن ها مورد استفاده قرار گیرد.

به طور کلی، مانند سایر اینکوترم های موجود، اینکوترم CIP نیز به تاجران کمک می کند تا ریسک های احتمالی مربوط به حمل و نقل، پوشش بیمه و موارد مشابه را در معاملات بین المللی خود کاهش دهند. به علاوه، استفاده از این اصطلاحات تجارت بین الملل در معاملات، موجب افزایش میزان اطمینان و شفافیت در مورد تقسیم وظایف و مسئولیت های طرفین درگیر در معامله و کاهش احتمال درگیری قانونی و حقوقی بین خریدار و فروشنده می شود. 

نحوه تقسیم وظایف و مسئولیت ها هنگام استفاده از اینکوترم CIP

آشنایی با نحوه تقسیم مسئولیت ها و وظایف مربوط به حمل و نقل محموله ها بر طبق اینکوترم CIP، می تواند تاثیر بسزایی در جلوگیری از بروز سوء تفاهم و مشکلات احتمالی در طول فرآیند حمل و نقل داشته باشد. اینکوترم CIP، به هر دو طرف درگیر در معامله، یک دید واضح نسبت به ریسک های موجود، مسئولیت ها و وظایفشان می دهد تا طرفین قرارداد، اقدامات و برنامه ریزی های لازم جهت مواجه با هر یک از ریسک های احتمالی را حتی پیش از شروع فرآیند حمل و نقل، انجام دهند.

مسئولیت های فروشنده هنگام استفاده از اینکوترم CIP

• در قرارداد های فروش تنظیم شده تحت اینکوترم CIP، تهیه و بسته بندی کالا بر عهده فروشنده می باشد.
• بر طبق اینکوترم CIP، فروشنده مسئول سازماندهی و پرداخت هزینه مربوط به حمل و نقل محموله تا رسیدن به محل مورد توافق خواهد بود. به علاوه، فروشنده باید محموله را در سلامت کامل، در محل تعیین شده، به خریدار و یا نماینده حمل و نقل قانونی وی تحویل دهد.
• بر اساس اینکوترم CIP، فروشنده موظف است هزینه مربوط به بیمه حمل و نقل محموله از مبدا به محل تعیین شده در قرارداد را پرداخت نماید. طبق استانداردهای بین المللی حاکم بر اینکوترم ها، بیمه استفاده شده توسط فروشنده باید حداقل میزان پوشش خسارات احتمالی شرکت بیمه مربوطه را داشته باشد. مگر اینکه، طرفین بر سر شرایط دیگری به توافق رسیده باشند و پوشش بیمه محموله برای خریدار چندان مهم نباشد.
• هنگام استفاده از اینکوترم CIP، فروشنده باید تمامی مدارک لازم جهت دریافت کالا توسط خریدار از متصدی حمل و نقل را به شخص خریدار تحویل دهد.

مسئولیت های خریدار هنگام استفاده از اینکوترم CIP

• بر طبق اینکوترم CIP، خریدار موظف است شخصا و یا به واسطه یک نماینده قانونی، محموله را در محل تعیین شده در قرارداد، از فروشنده دریافت نماید.
• بر اساس اینکوترم CIP، خریدار مسئول تمامی هزینه ها و مسئولیت های مرتبط با واردات کالا اعم از اخذ مجوزهای مربوطه، ترخیص کالا از گمرک و پرداخت عوارض و مالیات های مربوط به واردات کالا خواهد بود.
• همانطور که گفته شد، پس از تحویل محموله در محل تعیین شده، مسئولیت تمامی خطرات و ریسک های احتمالی و همچنین هزینه های اضافی مرتبط با محموله به عهده خریدار خواهد بود. این هزینه ها می تواند شامل هزینه های حمل و نقل، بیمه و خسارت های پیش بینی نشده ای باشد که ممکن است پس از دریافت محموله توسط خریدار، اتفاق بیوفتد.

به طور خلاصه می توان گفت، اینکوترم CIP، تا قبل از رسیدن محموله به محل تعیین شده در قرارداد تجاری، تمام مسئولیت ها و ریسک های مرتبط با انتقال آن را به فروشنده واگذار می کند. در ادامه، پس از تحویل محموله در محل مقرر، بلافاصله تمامی ریسک ها و وظایف مرتبط با محموله به خریدار منتقل می شود و فروشنده از لحظه تحویل محموله به بعد، مسئولیتی در قبال آن نخواهد داشت.

تفاوت اینکوترم CIP با سایر اینکوترم های رایج

برای درک بهتر کارکرد و دامنه عملکرد اینکوترم CIP، کارشناسان ما در گروه تجاری ققنوس خرید ، مقایسه ای بین این اینکوترم و سایر اینکوترم های رایج در عرصه تجارت بین الملل انجام داده اند. لذا، در ادامه مطالب، به بررسی تفاوت های کلیدی موجود بین اینکوترم CIP و سایر اینکوترم ها از قبیل CIF، FOB و DDP که غالبا در تجارت بین الملل مورد استفاده قرار می گیرند، می پردازیم.

CIP در مقابل CIF

بر اساس هر دو اینکوترم CIF و CIP، مسئولیت پرداخت هزینه های حمل و نقل و پوشش بیمه محموله تا رسیدن به محل تعیین شده در قرارداد به عهده فروشنده خواهد بود. با این وجود، این دو اینکوترم، تفاوت های قابل توجهی نیز دارند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به روش حمل و نقل استفاده شده جهت انتقال محموله اشاره نمود. اینکوترم CIP یک اصطلاح بین المللی با سطح پوشش بسیار وسیع است که برای هر روش حمل و نقل اعم از دریایی، هوایی، جاده ای و ریلی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل، اینکوترم CIF تنها زمانی می تواند اعمال شود که محموله به وسیله حمل و نقل دریایی منتقل شود.

CIP در مقابل FOB

در اینکوترم FOB، مسئولیت محموله تا زمانی که در بندر مورد توافق و در کشتی مورد نظر خریدار بارگیری نشده است، به عهده فروشنده خواهد بود. پس از بارگیری محموله در کشتی، مسئولیت و ریسک های احتمالی از فروشنده به خریدار منتقل می شود. در مقابل، در اینکوترم CIP، به محض رسیدن محموله به محل توافق شده در قرارداد، تمامی مسئولیت ها و ریسک های احتمالی مرتبط با محموله به خریدار منتقل می شود و فروشنده مسئولیتی در قبال بارگیری محموله نخواهد داشت.

CIP در مقابل DDP

برطبق اینکوترم DDP، فروشنده در معاملات بین المللی مسئولیت های بیشتری خواهد داشت. بر اساس این اینکوترم، پرداخت کلیه هزینه های مرتبط با حمل و نقل محموله اعم از پرداخت عوارض و انجام تشریفات گمرکی به عهده فروشنده خواهد بود. در مقابل، در اینکوترم CIP، مسئولیت های فروشنده در قبال محموله تا پیش از رسیدن آن به محل تعیین شده توسط دو طرف درگیر در معامله، رسمیت دارد و پس از رسیدن محموله به محل مورد توافق، تمامی مسئولیت ها از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد.

با مطالعه مطالب گفته شده، می توان به اهمیت انتخاب اینکوترم مناسب برای هر معامله که بتواند پاسخگوی شرایط و نیاز های طرفین قرارداد باشد، پی برد.

هر یک از اینکوترم های مورد استفاده در حمل و نقل بین الملل، مزایا و معایب به خصوصی دارد که با توجه به این موارد، می توان به راحتی اینکوترم مناسب برای هر معامله را با توجه به شرایط قرارداد و جزئیات اینکوترم مورد نظر یافته و مورد استفاده قرار داد. تنها کافی است مطابقت و یا عدم مطابقت اینکوترم مورد نظر با عملکرد کسب و کار خود را بررسی نمایید. در ادامه این مطالب، به بررسی مهم ترین مزایا و معایب اینکوترم CIP می پردازیم.

مزایا و معایب اینکوترم CIP

مانند هر اصطلاح تجارت بین الملل دیگری، اینکوترم CIP نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد که آشنایی با هر یک از آن ها، می تواند در تصمیم گیری هوشمندانه تر در مورد عملکرد و سازگاری این اینکوترم با معاملات تجاری، تاثیرگذار باشد.

مزایای اینکوترم CIP

انعطاف پذیری در نوع حمل و نقل مورد استفاده

بر خلاف برخی دیگر از اینکوترم ها، اینکوترم CIP، یک اصطلاح تجاری همه جانبه است. به بیان دیگر این اینکوترم، بدون توجه به نوع حمل و نقل مورد استفاده جهت انتقال محموله، برای هر معامله ای می تواند مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه محموله شما در طول مسیر نیاز به حمل با استفاده از روش های مختلف حمل و نقل داشته باشد، استفاده از اینکوترم CIP، بهترین گزینه ممکن خواهد بود.

تضمین امنیت و پوشش بیمه محموله از سوی فروشنده

با توجه به این که بر طبق اینکوترم CIP، مسئولیت تنظیم قرارداد و پرداخت هزینه های مربوط به پوشش بیمه محموله تا رسیدن آن به مقصد نهایی به عهده فروشنده خواهد بود؛ لذا خریدار می تواند از امنیت و سلامت محموله خود تا رسیدن آن به مقصد نهایی اطمینان حاصل نماید.

شفافیت در تقسیم وظایف

اینکوترم CIP، مسئولیت های طرفین درگیر در معامله را به صورت واضح و شفاف بیان می کند و همین امر، موجب جلوگیری از بروز سوء تفاهم و اختلافات احتمالی بین خریدار و فروشنده می شود.

معایب اینکوترم CIP

انتقال زودهنگام ریسک

اگرچه بر طبق اینکوترم CIP، فروشنده هزینه های حمل و نقل و بیمه تا مقصد را متحمل می شود، اما به محض تحویل کالا به نماینده حمل و نقل خریدار، تمامی ریسک ها و مسدولیت های مرتبط با محموله به خریدار منتقل می شود. از همین رو، اگر پس از تحویل، آسیب و یا اتفاق پیش بینی نشده ای برای محموله بیافتد، مسئولیت آن به عهده خریدار خواهد بود.

بهره مندی از حداقل پوشش بیمه

بر اساس ویژگی های اینکوترم CIP، فروشنده تنها موظف به ارائه حداقل پوشش بیمه تعریف شده توسط شرکت های بیمه طرف قرارداد می باشد و در صورتی که خریدار بخواهد پوشش بیمه جامع تری را دریافت نماید، باید با فروشنده مذاکره کند و یا خود اقدامات لازم در راستای بیمه محموله خود را انجام دهد.

لزوم انجام تشریفات مربوط به واردات کالا توسط خریدار

پس از تحویل محموله در محل مقرر توسط فروشنده، علاوه بر انتقال ریسک، مسئولیت انجام سایر اقدامات از قبیل تشریفات گمرکی مربوط به واردات کالا، دریافت مجوزهای مربوطه و مواردی از این دست نیز به عهده خریدار خواهد بود.

با وجود معایب و مزایای گفته شده، باید در نظر داشت که انتخاب یک اینکوترم مناسب تا حد زیادی به شرایط خاص هر معامله، نیازها و ترجیحات طرفین قرارداد بستگی دارد.

موارد استفاده عملی از اینکوترم CIP در تجارت

اینکوترم CIP، یکی از مهم ترین اینکوترم های موجود در عرصه تجارت بین الملل است که به دلیل ویژگی های خاص خود، کاربردهای وسیعی در موقعیت های تجاری مختلف دارد. در ادامه این مطالب، به بیان برخی از رایج ترین کاربردهای این اینکوترم در معاملات تجاری می پردازیم.

• با توجه به این که اینکوترم CIP، یک اصطلاح تجاری چند جانبه است، لذا می تواند برای معاملاتی که نیازمند استفاده از چند روش حمل و نقل مختلف هستند بسیار مناسب باشد. به عنوان مثال، برای محموله هایی که ابتدا از طریق حمل و نقل جاده ای به بندر منتقل شده و سپس با استفاده از حمل و نقل دریایی به کشور مقصد منتقل می شوند، استفاده از اینکوترم CIP می تواند بهترین گزینه ممکن باشد.
• اینکوترم CIP، غالبا در معاملات ماشین آات سنگین و گران قیمت مورد استفاده قرار می گیرد. خریداران این محصولات مانند سایر خریداران، معمولا به دنبال تضمین امنیت محموله خود هستند و از همین رو، اینکوترم CIP با تضمین پوشش بیمه محموله در طول مسیر می تواند یکی از بهترین گزینه های موجود برای چنین معاملاتی باشد.
•  برای خریدارانی که به تازگی پا به عرصه تجارت بین الملل گذاشته اند و تجربه چندانی در این زمینه ندارند، استفاده از اینکوترم CIP، می تواند یک انتخاب مناسب جهت تسهیل فرآیندهای مربوط به حمل و نقل و معامله باشد. در قراردادهای تنظیم شده تحت اینکوترم CIP، فروشنده مسئولیت سازماندهی و پرداخت هزینه های حمل و نقل و بیمه محموله را به عهه خواهد داشت و همین موضوع می تواند یک مزیت عالی برای خریداران با سطح دانش تجاری پایین باشد.

ملاحظات حقوقی و قانونی

یکی از حیاتی ترین جنبه های تمامی اینکوترم ها اعم از اینکوترم CIP، ملاحظات حقوقی و قانونی است که برای محافظت از منافع تجاری خود، باید درک واضحی از نحوه عملکرد و مدیریت این موارد داشته باشید.

تعهدات قانونی

اینکوترم CIP نیز مانند سایر اینکوترم ها، جهت سازگاری بیشتر قراردادهای فروش با قوانین بین المللی طراحی شده است و از همین رو باید مطابق با شرایط قرارداد تفسیر و تحلیل شود. هر دو طرف درگیر در معامله باید به طور کامل با تعهدات اینکوترم CIP آشنایی داشته باشند. از جمله این تعهدات می توان به نحوه تقسیم مسئولیت های مربوط به صادرات و واردات، نحوه تقسیم وظایف مرتبط با ترانزیت محموله در هر نقطه از حمل و نقل، نحوه رسیدگی به اختلافات و سوء تفاهم های احتمالی و مواردی از این دست اشاره نمود.

پوشش بیمه

در اینکوترم CIP، تنظیم قرارداد و پرداخت حق بیمه حمل و نقل بر عهده فروشنده است. با این حال، فروشنده تنها موظف به پرداخت هزینه حداقل پوشش بیمه است و مسئولیتی در قبال بیمه تمام و کمال محموله نخواهد داشت. این حداقل پوشش بیمه، ممکن است برای همه محموله ها مناسب نباشد، به ویژه برای محصولات ارزشمند، شکننده، کمیاب و یا خطرناک. در چنین مواردی، خریدار می تواند در صورت لزوم، با فروشنده مذاکره کند تا از پوشش بیمه گسترده تری بهره مند گردد و یا شخصا اقدامات لازم جهت افزایش پوشش بیمه محموله خود را انجام دهد.

اطلاع طرفین از مستندات و مدارک مربوطه

خریدار و فروشنده، هر دو باید از مدارک مورد نیاز برای معامله مطلع باشند. فروشنده موظف است خریدار را در جریان فاکتور تجاری، لیست بسته بندی محموله، بیمه نامه و سایر مدارک مورد نیاز برای صادرات و یا حمل و نقل کالا قرار دهد. در مقابل، انجام اقدامات لازم جهت دریافت اسناد و مجوزهای مربوط به واردات کالا نیز به عهده خریار خواهد بود.

نحوه انتخاب اینکوترم مناسب

انتخاب یک اینکوترم مناسب که بتواند پاسخ گوی شرایز کسب و کار و معاملات شما باشد، یک امر مهم و ضروری است و می تواند تاثیر بسزایی در موفقیت تجارت شما و عواملی چون هزینه ها، ریسک ها و کارایی فرآیند داشته باشد. در ادامه این مطلب، به بیان چند نکته مهم که در هنگام انتخاب یک اینکوترم مناسب باید به آن ها توجه نمود، می پردازیم:

• اینکوترم های تجاری را بشناسید: قبل از انتخاب یک اینکوترم مناسب، باید آشنایی کاملی با نحوه عملکرد و کاربرد هر یک از اینکوترم ها داشته باشید. این آشنایی شامل عواملی چون مسئولیت های هر یک از طرفین درگیر در معامله، مسئولیت دو طرف در مورد ریسک ها، وظایف و هزینه های مرتبط با محموله، محل انتقال مسئولیت ها و ریسک ها، نحوه رسیدگی به مواردی چون پوشش بیمه و اسناد و مجوزهای مورد نیاز و مواردی از این دست می باشد.
• نیازها و توانایی های خود را ارزیابی کنید: هر شرکت تجاری نیازها، ترجیحات و قابلیت های خاص خود را از نظر حمل و نقل و تجارت بین المللی دارد. برخی از شرکت ها ممکن است برای داشتن کنترل بیشتر بر روی محموله، ترجیح دهند مسئولیت بیشتری در قبال محموله داشته باشند. در حالی که ممکن است برخی شرکت ها، در راستای تمرکز بیشتر بر روی اهداف تجاری خود، مسئولیت های کمتری را عهده دارد شوند. از همین رو، هنگام انتخاب اینکوترم مناسب باید به عواملی چون منابع و زیرساخت های داخلی، میزان تخصص و آشنایی با حمل و نقل به ویژه در سطح بین الملل، گستردگی روابط شرکت حمل و نقل مورد نظر، اولویت های تجاری خود و طرف مقابل و مواردی از این دست توجه نمایید.
• ویژگی های خاص هر معامله را در نظر بگیرید: ویژگی های خاص هر معامله ممکن است بر انتخاب اینکوترم تاثیر بگذارد. این ویژگی ها شامل نوع کالا، ارزش کالا، روش حمل و نقل مورد استفاده، کشور مبدا، کشور مقصد، مقررات بین المللی و محلی و مواردی از این دست می باشد.
• با طرف مقابل بر سر اینکوترم مورد نظر خود مذاکره نمایید: معملات تجاری قابلیت مذاکره دارند و در هر موقعیتی می توانید بر سر شرایط معامله به خصوص نوع اینکوترم انتخابی، با طرف مقابل مذاکره نمایید. اگر دلیل خوبی برای انتخاب یک اینکوترم خاص دارید می توانید با مذاکره و توضیح شرایط و دلایل خود به طرف مقابل، به یک توافق سودمند برای خود و طرف مقابلتان دست یابید.

انتخاب اینکوترم مناسب ممکن است به زمان و تلاش زیادی نیاز داشته باشد ولی در نهایت، سرمایه گذاری بر روی یک اینکوترم مناسب می تواند علاوه بر سود قابل توجه، یک فرآیند تجاری روان و کارآمد را نیز برای طرفین درگیر در معامله به ارمغان بیاورد. در این سیر، می توانید از شرکای تجاری قابل اعتماد و مطمئن نیز کمک بگیرید.

سوالات متداول

سخن پایانی

اینکوترم ها، اصطلاحات تجاری بین المللی هستند که می توانند مسئولیت ها و وظایف هر یک از طرفین درگیر در معاملات تجاری بین المللی را به طور کاملا شفاف و واضح مشخص نمایند و از جمله مواردی هستند که در راستای تسهیل فرآیندهای مرتبط با تجارت بین الملل به وجود آمده اند. از همین رو، داشتن علم و اطلاعات کافی در مورد نحوه به کارگیری و عملکرد آن ها می تواند موفقیت کسب و کار شما را تضمین نماید. پیچیدگی فرآیندهای تجاری به خصوص در زمینه تجارت بین الملل، می تواند مشکلاتی را هم برای خریدار و هم برای فروشنده به وجود بیاورد. به همین دلیل، انتخاب یک اینکوترم مناسب می تواند روی امنیت و درستی تجارت شما بسیار تاثیرگذار باشد.

کارشناسان ما در گروه تجاری ققنوس خرید، در این مقاله به معرفی یکی از پرکاربردترین اینکوترم های مورد استفاده در تجارت بین الملل یعنی CIP پرداخته و ویژگی ها، مزایا و معایب و ملاحظات قانونی و حقوقی استفاده از این اینکوترم در معاملات تجاری را بیان نموده اند. با مطالعه این مطلب، می توانید اطلاعات جامع و مفیدی در مورد این اینکوترم و نحوه عملکرد آن به دست آورید که می تواند به شما در تصمیم گیری آگاهانه تر و انتخاب یک اینکوترم مناسب کمک کند.

با این وجود، چنانچه پس از بررسی اطلاعات موجود در این مطلب، همچنان سوالاتی در مورد اینکوترم CIP و یا سایر اینکوترم های مورد استفاده در عرصه تجارت بین الملل داشته باشید، می توانید با کارشناسان ما در گروه تجاری ققنوس خرید تماس حاصل نموده و راهنمایی های لازم را از آن ها دریافت نمایید.